60 uur in een treincoupé van 2mx2m

  

Russisch dorpje

De toiletdeur in de trein is op slot. Nu niet bezet door een van de andere 40 medepassagiers van onze wagon, maar op slot gedraaid door de provodnitsa (treinassistent). Over 10 minuten rijden we het station Mariinsk binnen. De toiletten lozen direct op het rail. Wel zo netjes om dat dan niet op de stations te doen. Geen ramp als je hoge nood hebt, want op het station betaal je bij de toiletdame 18 roebel (25 cent) voor een schoon toilet. In Mariinsk stoppen we een half uur, dus alle tijd. Er zijn zo'n 5 langere stops per dag, in Novosibirsk zelfs een uur lang. 

Bij de officiële kiosken kun je alles kopen wat je tijdens de reis nodig hebt, tot verpakte bolletjes ijsje aan toe. Er is ook veel 'illegale' verkoop. Een oud dametje had bekertjes frambozen in haar tasje. Toen ik naar de prijs vroeg (sto = 100 (roebel)), ging de tas snel dicht. “Militia”, zei een medepassagier die ook belangstelling had voor het fruit. Toen de politie zich even omdraaide kon de verkoop alsnog plaatsvinden. 

Provodnitsa

Een andere oude vrouw bood aardappelen en uien aan. Ik had geen interesse. Ze opende haar handtasje, waar een blikje bier in zat. Eveneens sto roebel. De helft van de prijs in de restauratiewagen. Ik kocht het half liter blikje lauwe bier. Ook de provodnitsa runt in de trein een winkeltje met koffie/thee, frisdrank, water, zakjes chips en chocolade. 
Elke wagon heeft verder een indrukwekkende boiler waar je kokend heet water uit kunt tappen voor de oploskoffie, thee of gedroogde soepen. Geen probleem dus om te overleven tijdens de rit. 

Boiler

Op gezette tijden dweilt de provodnitsa de gang, veegt ze de coupés, klopt het matje uit en sopt de wanden af met een lapje. Na drie nachten in de trein, 3400 km vanaf Jekaterinenburg, is het toch ook weer fijn om het 'kedeng-kedeng' even achter ons te laten. Helemaal fris ruikt onze coupé niet meer. We stappen uit in Irkutsk. 

Irkutsk treinstation

In Jekaterinenburg bezochten we het Boris Jeltsin-museum, die in die regio geboren is en daar werkte voordat hij president van Rusland werd. Het beeld dat ik over hem had (een dronken man naast Clinton), is grondig bijgesteld. Dat hij in 1991 tijdens de augustusstaatsgreep op het Rode Plein op de tank ging staan en twee jaar later een tweede staatsgreep overleefde, is in Nederland ongetwijfeld uitgebreid in het nieuws geweest. Wij hebben deze berichten in Zambia en Ghana vast via de Wereldomroep op het transistorradiootje vernomen, maar het is niet blijven hangen. Beelden zeggen zoveel meer. Jeltsin: een eigenzinnige, visionaire man, die ervoor zorgde dat de USSR en de communistische partij werden ontbonden, en grondlegger van het huidige moderne Rusland. 

Het museum gaf ook mooi aandacht aan de enorme economische crisis waar Rusland lang in verkeerde. Volgens onze gids in Moskou zijn de gevolgen van de sancties, na de annexatie van de Krim, nu ook merkbaar. De roebel is nog maar de helft waard ten opzichte van de dollar. Het land is wel veel meer zelfonderhoudend geworden, alhoewel Heineken en Amstel het hier nog steeds goed doen.

We zijn nu in Listvyanka, 70 km van Irkutsk, aan het Baikalmeer. Het meer is 700 km (!) lang en 20 km breed is. Nu heeft het de sfeer van de Mediterrane Kust - het is hier 25 graden -, maar ‘s winters vriest het 30 graden. Auto’s rijden dan naar de overkant over een 1,5 meter dikke ijslaag. Schaatsen verzekerd. Ik zou dat wel eens mee willen maken. KLM/Aeroflot vliegt je in februari voor 600 euro heen en terug. Misschien nog een keer terugkomen als het Siberisch koud is.