Gerard de Vries: In een ger op de Mongoolse steppe

Ons eerste 'tentenkamp' (San)

Onze reisagent had al verteld dat we de rivier alleen konden oversteken als er niet te veel regen was gevallen. ‘s Nachts onweerde het en kletterde de regen neer op onze ‘ger’. De volgende dag was onze trip in het Terelj National Park in Mongolië, waar we twee nachten bij een nomadenfamilie zouden slapen. De rivier bleek een hindernis. De afstand was slechts 25 meter, maar het water stroomde hard. Een truck kwam van de overkant en reed met enige moeite door het water naar onze kant. Paardrijders lieten hun paarden naar de overkant gaan. De paarden verdwenen tot hun buik in het water.

Onze chauffeur waagde het er op, maar de motor sloeg midden in de rivier af. Hij probeerde nog een tijdje de auto te starten, maar er kwam alleen maar geklik uit de motor. Ik had te laat door hoe snel het water de auto binnenstroomde en zag m’n enkels ineens in het water staan. De chauffeur stapte uit en waadde terug naar de oever waar iemand al een stalen kabel aan het uitrollen was. Een jeep trok ons even later terug naar de oever.

Met het openen van de deuren en de motorkap stroomde het water uit de auto. Ook nu gaf de motor geen sjoege. De starter van de auto bleek de overtocht niet te hebben overleefd. Gelukkig had de touroperator nog een andere auto aan de overkant en gingen we eerst achter op de truck naar de overkant, en reden in de nieuwe auto in een half uurtje naar de ger van onze gastfamilie.

Een ger, in andere landen heet het een joert (yurt), is een ronde nomadentent met een diameter van zo’n 5-6 meter. De wanden bestaan uit schaarvormig scharnierende latten (soort kindertraphekje), met daarop als een paraplu tientallen dakstokken waarover het wollen viltdoek ligt. In de kruin een opening voor daglicht afgedekt met plastic. In het midden een houtkachel met een schoorsteen die door de kruin steekt. Aan de zijkanten banken, kasten en mooie hutkoffers voor opslag. De kachel is het centrale punt en brandt de hele dag. De melk wordt er twee keer per dag gekookt. In de ochtend worden er platte broden gefrituurd, 's middags en 's avonds maaltijden gekookt.

Onze nomadenfamilie, een echtpaar van 50 jaar, woont al hun hele leven op de steppe. Hun vier kinderen wonen in de hoofdstad Ulaanbaatar en zullen het bedrijf met 800 stuks vee (10 melkkoeien met kalfjes, 10 paarden, en heel veel geiten en schapen) niet overnemen. Drie kleinkinderen logeren nu bij opa en oma. Onze gids vertelt over de mooie herinneringen die zij heeft van de logeerpartijen bij haar opa en oma die ook in een ger woonden.

Met opa op de brommer

Groepsfoto bij vertrek met gastfamilie en gids

Over twee weken breekt de familie het zomerkamp op. Het vee wordt dan met een tussenstop van twee maanden over een afstand van 2x4 uur reizen verplaatst. Tijdens die twee maanden wordt gras gemaaid, gedroogd en als hooi meegenomen naar het winterverblijf, waar het vee in een kraal of in stallen verblijft. In de winter daalt de temperatuur tot minus 20-30 graden. In mei is de sneeuw gesmolten en begint het gras te groeien en verhuist het gezin weer naar de open steppe. Het is een hard bestaan dat aan de mensen is af te zien. “Ik zie er veel ouder uit dan 50”, zegt de vrouw, als we het over onze leeftijden hebben. De hoeveelheid dierlijk eiwit die geconsumeerd wordt, lijkt me ook niet gezond. Verse room op het brood, veel melk, kaas en vlees, bijna geen groenten of fruit. Het gezin was ook druk bezig met het aanleggen van een voorraad wodka voor de winter, gedestilleerd uit.... melk.