Het is al weer een lange tijd geleden dat er
een rondzendbrief de deur is uitgegaan. Het werk en leven neemt vrijwel al onze
energie weg. 's Avonds is de kaars ook vaak snel uit. Daarbij komt dat Douwe en
Koen een aardig Afrikaans ritme aangenomen hebben. Als het donker wordt, dan
zakken de oogjes en 's ochtends bij het gloren worden ze wakker en zijn dan
niet meer stil te houden. De een maakt de ander snel wakker en het leven begint
dus meestal tussen 5 en 6 uur.
We zitten nu midden in de regentijd. Het lijkt
wel of de regentijd veel langer en heviger is dan vorig jaar. Meestal rond 4
uur krijgen we een flinke regenbui. Douwe en Koen staan dan meestal een half
uur onder de lekkende dakgoot. Douwe noemt dit de buitendouche.
Een aantal wegen in het district zijn onbegaanbaar
geworden. Sommige dorpen hebben we al bijna een half jaar niet kunnen bezoeken.
Niet overal regent het zo veel. In het noorden is begin van het jaar te weinig
regen gevallen. De twee Volta-rivieren voeren daardoor te weinig water naar het
grote kunstmatige stuwmeer (het Voltameer) dat in het zuiden van Ghana ligt.
Het waterpeil is te laag en daardoor kan er niet genoeg waterkracht-energie
opgewekt worden om het land te voorzien. Wij zitten dus op rantsoen. Eenmaal
per week gaat de Akosombo-kraan een dag dicht. Bij Akosombo, net boven Accra,
ligt namelijk de grote waterkracht centrale. ‘Akosombo’, ‘generator’ en ‘light
off’ zijn dan ook woorden die al aardig in het taalgebruik van Douwe en Koen
opgenomen zijn. Als het licht over dag uitvalt, heeft Koen dat direct in de gaten,
kijkt dan naar de ventilator en zegt “light
off”.
Vorige week toen het ‘light off’ was en ‘s
avonds de generator aan stond, zat ik in een kantoortje bij de convent te
werken op de computer. Het had die dag al wel wat geregend maar van onweer
hadden we nog weinig gemerkt. Plotseling was er een klap en een flits, en zat
ik in een lichtzee. Daarna zat ik in het donker nog naar het beeldscherm te kijken.
Computer en printer hebben het begeven. We hopen dat UNICEF die deze spullen
gegeven had, ons weer een helpende hand kan toeschieten. Ook de radio
verbinding van het ziekenhuis was kapot. Pas later realiseerde ik me dat het
wel heel erg dichtbij was!
Het werk en vooral het leiding geven aan de
gezondheidszorg in het district, heeft zo zijn ups en downs. In juni zat ik
even in een dalletje. Een aantal teamleden bleek zich steeds minder in te
zetten voor het district en vooral met eigen zaakjes bezig te zijn. Ghana is een
land van allowances (toeslagen). Om bijvoorbeeld de dorpen in te gaan, vond men
dat men daar eerst een toeslag voor moest krijgen. Om de vergadering bij te
wonen had men een sitting allowance nodig, en na afloop een snack en een drankje.
Belonen na werk/prestatie is misschien ook een te Nederlands uitgangspunt.
Ik voelde ook dat de boog al lange tijd
gespannen stond. Fysiek kost het werk je al ontzettend veel. Er waren weken dat
we het district en het ziekenhuis met z’n tweeën draaiden. Het kan hier vreselijk
druk zijn in het ziekenhuis. Dan sta je elke nacht een aantal uren in de OK.
Verder hadden we ook nog geen vakantie opgenomen en was het tijd om er even
tussen uit te gaan. Het verlof in Nederland was dus zeer welkom. Te kort om
iedereen op te zoeken. We hebben het bewust ook wat rustig aangedaan. Een
weekje door Amsterdam slenteren, in winkels kijken, naar de Spanjaard, Mexicaan
en Italiaan. Ook Douwe en Koen hebben zich prima vermaakt, met klim-rekken,
glijbanen, pretparken en de dierentuin. Douwe is een aantal weken naar groep 1
geweest. Dat was voor hem natuurlijk een hele belevenis. Ook voor ons trouwens,
om zo tussen de andere vaders en moeders, een beetje dromend bij het hek op je
kind staan te wachten.
Zo’n verlof is sowieso bijzonder omdat je de bijzondere
kanten van de Westerse en Afrikaanse samenleving ziet. Het gehaaste en
(over?)georga-niseerde tijdschema in Nederland. Zo kijk je waarschijnlijk een
aantal keren op je horloge, voordat je op de fiets stapt om om half 9 op school
te zijn. Onze twi-lerares kwam gisteren niet, omdat het regende. Vanochtend
ging ik veel later weg dan gepland, omdat een paar mensen nog wat kwamen
bespreken. Het werk in het ziekenhuis of district duurt zo lang het duurt, en
de enige tijd die we ‘s avonds in de gaten houden is vanwege de Wereld-omroep.
Toch vliegt ook hier de tijd.
De discussie in Nederland over computer
netwerken en elektronische snelwegen, deed me wat duizelen. Deze kan hier
natuurlijk helemaal niet gevolgd worden, in een district waar maar één
geasfalteerde weg is, ik waarschijnlijk de enige ben met een computer, en
niemand een telefoon heeft, laat staan een faxverbinding. Je krijgt wel het
gevoel dat het gat tussen eerste en derde wereld alleen maar groter wordt.
Inmiddels zijn we drie weken terug in Ghana,
en hebben het gevoel weer thuis te zijn. Sr. Angeles, de matron, wachtte ons op
op het vliegveld. Florence en ik zijn allebei weer aan het werk. ‘s Middags
geeft Florence een paar uur les aan Douwe (het IVIO-pakket) en ze zijn beiden
heel enthousiast. Koen kan zichzelf heel goed vermaken en is dikke maatjes met
Stella. Hij stond laatst te huilen toen Stella naar huis ging.
In het ziekenhuis en het district zijn we ook
heel hartelijk ontvangen en het geeft allemaal weer een vertrouwde indruk,
evenals trouwens de schapen en geiten die tussen de afdelingen heen en weer
lopen, de gieren op het dak en Nana, de dove watchman (!) die ‘s nachts met
opgestroopte mouwen en op slippers de OK op komt sloffen om de patiënten naar
de afdeling te brengen.
