Meneer Corona in Paramaribo

“Dag mevrouw. Alles goed met u?” 

“Het gaat wel.” 

“Oh, is er wat?” 

“Ja, iemand klopte ongevraagd op mijn deur.” 

“Dat is vervelend.” 

“Ja, en hij kwam ook binnen. 

Meneer Corona! 

Hij heeft me goed ziek gemaakt.” 

“En heeft meneer Corona nog wat achtergelaten?” 

“Jawel, ik ben nog lang niet fit.” 

“Maar had u geen prikje?” 

“Nee hoor, ik wil geen experimenteel medicijn.” 

“Ik wel, ik vertrouw op het RIVM. Na een prikje krijg je alleen milde klachten.” 

“Ik vertrouw het niet. Misschien word je de komende jaren niet ziek, maar je weet niet wat er later gebeurt. 

Ja, toch” 

Zo verliep de conversatie op straat, terwijl ik bij de dammers stond te kijken. De vrouw passeerde met trage pas de dammende mannen, toen ze door de (oudere) man (rechts op de foto) aan werd gesproken. Hier en daar mengde ik me ook in de discussie. Voordat we wegliepen, fluisterde ik tegen de oude man: “Wij zijn van het RIVM!”. 

En we gaven elkaar een box-groet.

Ik was in Suriname (samen met een collega) en meneer Corona dus ook. Suriname is deze week ‘afgezakt’ van plaats 3 van landen in de wereld met (relatief) de meeste covid-infecties (na Mongolië en Servië) naar plaats 7. 

In de ziekenhuizen is geen plek meer voor mensen in ernstige ademnood. Vaak gaat het om meerdere personen binnen een huishouden. “Soms zie je vijf mensen in een huis die om de beurt een beetje zuurstof pakken”, stond gisteren in de krant. Er zijn niet genoeg zuurstofconcentrators. 

De vaccinatiegraad is niet hoog, circa 40-50% is gevaccineerd. De overheid overweegt nu om bij presidentieel besluit personen op werkplekken te verplichten te bewijzen dat zij volledig gevaccineerd zijn tegen covid-19. Of men zal een negatieve PCR-test moeten overleggen. Een duur grapje als je je niet gevaccineerd, want de PCR-test kost in Suriname ook 100 US dollar. De demonstratie bij de Nationale Assemblee (de Tweede Kamer van Suriname) heeft deze week weinig veranderd aan de intenties van de regering.

De verkoper en de groenten, zoals kouseband, zijn nu ook achter plastic.

Het risico is dus hoog om in Suriname besmet te raken met het coronavirus. We hebben het aantal contacten zoveel mogelijk beperkt. Ik had bijvoorbeeld een vaste taxi geregeld. Irene, een Hindoestaanse taxichauffeur, had me een keertje verplaatst en gaf me haar telefoonnummer, mocht ik vaker van haar diensten gebruik willen maken. Ze is al 35 jaar chauffeur en volledig gevaccineerd. De afspraak was snel gemaakt toen ik voorstelde om in plaats van 40 SRD (Surinaamse dollar) elke keer 80 SRD voor de ritjes te betalen (4 euro in plaats van 2 euro). Stipt stond ze elke keer voor het hotel of bij het ministerie. Heel prettig.

Beeld in de Palmentuin: Dit monument wordt opgedragen aan mijn zoon Ruben die omkwam door verstikking in een koelkast in 1966. Het is een waarschuwing aan de Surinaamse gemeenschap om beter op hun kinderen te letten. Beeldhouwer Jozef Klas

Zwangere vrouw met geschilderde buik aan het poseren voor een fotosessie in de Palmentuin. Het wordt vast een jongetje.

Het werk zit erop en ik ben op de terugweg. De KLM-purser gaf net nog een belangrijke tip: “you have to remove your facemask first before placing your oxygen mask in case of an emergency.” Dat was niet nodig, want het vliegtuig is weer goed geland. En ik heb een uitstekende nacht gehad. De vier stoelen in het middenpad waren vrij en ik kon languit liggen. Toen ik vanochtend wakker werd, was het ontbijt al voorbij. Voorlopig geen reizen in het vooruitzicht en ook geen coronatesten. Dat laatste is wel fijn. De laatste maand ben ik 5 keer getest.

Gisteren negatieve antigeentesten voor vertrek naar Nederland

Dag van de Marrons

Het is stil op straat. In Suriname is er een avondklok van 9 uur ’s avonds tot 5 uur ’s ochtends. Die regel geldt ook voor feestdagen. Dus de marrondag wordt dit jaar gevierd met een totale lockdown; het uitgaansverbod geldt de hele dag. Of overdracht van covid-19 hierdoor beperkt wordt, is maar de vraag, want veel families zijn deze dag toch bij elkaar.

Op de marrondag wordt herdacht dat op 10 oktober 1760 de Ndjuka marronstam een overeenkomst tekende met de Nederlandse koloniale bezetter. Door deze ondertekening liet Nederland de marronstam voortaan met rust, maar verplichtte zij de Ndjuka’s om (nieuw) weggelopen slaven uit te leveren. Daarna volgden verdragen met andere stammen. Sinds 2010 is marrondag een officiële feestdag in Suriname.

Marrons zijn Afrikaanse slaven die wegliepen van de plantages en diep het binnenland introkken. De oude namen, bosnegers en boslandcreolen, worden hier nog veel gebruikt, vaak met een denigrerende toon. De naam marron wordt door de marronbevolking met trots gedragen en betekent vluchteling. 

Het leven in het binnenland was eeuwenlang niet eenvoudig. Zelfvoorzienend. Vis uit de rivier. Cassave van de kostgrondjes. Een kalebas om water uit te drinken. Maar met weinig kansen voor ontwikkeling; geen of minder goed onderwijs en weinig toegang tot betaalde banen. 

Gelukkig zijn er goede (rol)voorbeelden, zoals mijn counterpart die naast een baan als huisarts ook de tuberculosebestrijding coördineert. Er zijn ook minder goede voorbeelden, zoals vicepresident Brunswijk (60 jaar) die zichzelf onlangs opstelde in een wedstrijd van zijn voetbalteam tegen een team uit Honduras (https://nos.nl/artikel/2398771-opmerkelijk-surinaamse-vicepresident-brunswijk-60-voetbalt-in-concacaf-league). In de rust deelde hij nog wat bankbiljetten uit. Beide teams zijn uit de competitie gezet.

Elke dag lees ik met plezier de berichten in de Times of Suriname. Steevast staat op de voorkant een foto van ingedeukte of over de kop geslagen auto's. De toedracht wordt nauwkeurig beschreven, inclusief de schade aan de auto en verwondingen van bestuurders en passagiers. Het artikel eindigt vaak met vermelding of de bestuurder een rijbewijs had of alcohol had gedronken.

De krant schrijft ook veel over (huiselijk) geweld. De strafmaat is niet mild in Suriname. De winkeldief die bekende dat hij ‘een pak boutjes en vleeswaren’ uit een winkel had gestolen, kreeg 10 maanden onvoorwaardelijk. Dat hij twee kinderen te verzorgen heeft, deed niets af aan de strafmaat. Mohammed C kreeg 14 maanden voor het stelen van een laptop uit een auto. Hij was herkend op camerabeelden. De rechter geloofde zijn verhaal niet dat hij op straat liep met een zak roti. 

De Times of Suriname heeft ook een pagina met buitenlandse Telegraaf-achtige wetenswaardigheden. Zo weet ik nu dat een Russische arts een hersenschudding opliep nadat een boze echtgenoot hem klappen had gegeven. Deze dermatoloog had een hoofddoekdragende vrouw een compliment gegeven door te zeggen dat ze een mooie huid had. Dat ging de echtgenoot te ver waarna hij overging tot ‘het uitdelen van rake stoten’. 

Elke dag is er ook wel een (negatief) bericht over Nederland, zoals over de slapende gevangenisbewakers in Roermond.

Covid-19 houdt het land ook in haar greep. De vaccinatiegraad is nog niet hoog. Er is veel bijgeloof. Opmerkelijk is dat de prikdiensten afgelopen donderdag een 'prikactie' hielden voor een betere cao. Er werd niet gevaccineerd en geswabd!

Maar mijn missie in Suriname is de tuberculosebestrijding!
(Foto afgelopen donderdag tijdens een workshop)

Colourful Curaçao

Beeld bij galerie landhuis Jan Kok

De eigenaar van de galerie in het landhuis Jan Kok legde uit wie Jan Kok eigenlijk was. Een wrede slavenmeester die aan het begin van de 18e eeuw leefde. Rond 1860 werkten er nog 100 slaven op de zoutplantage. Zout was een belangrijk product om vis en vlees te conserveren. Veel meer heb ik nog niet kunnen vinden over deze Jan/Adriaan Kock, die natuurlijk geen mooie plaats in de geschiedenis verdient.

De flamingokolonies tegenover het landhuis hebben de zoutpannen als hun habitat. Een toeristische trekpleister. En terecht. In 2013 was ik hier ook en was ik onder de indruk van de mooie roze kleur van deze vogels. En ik kan me zelfs mijn eerste kennismaking met deze vogels nog herinneren toen we in 1971 met een schoolreis in Artis waren. Ik vond het triest dat ze daar zo in de blubber stonden.

Reden dat ik hier ben, is een tuberculoseconferentie voor de CAS-landen (Curaçao, Aruba en Sint Maarten) en de BES-eilanden (Bonaire, Saba en Sint Eustatius). Alleen Curaçao (160.000 inwoners) en Aruba (120.000 inwoners) hebben een ziekenhuis. Bij de opening van de conferentie vertelde de Curaçaose infectieziektearts nog wat over de geschiedenis. De Spanjaarden veroverden het eiland al in 1499, maar hadden weinig interesse omdat er geen goud werd gevonden. De West-Indische Compagnie kon het eiland zonder slag of stoot in 1634 veroveren. Er waren maar 30 Spaanse soldaten. En die werden netjes afgeleverd in Venezuela. In 1914 werd het nieuwe goud gevonden en vestigde Shell een olieraffinaderij op Curaçao.

Otrobanda

Punda

Willemstad is een kleurrijke stad, die regelmatig in Nederlandse toeristenfilmpjes voorbijkomt. In 1817 was het Albert Kikkert, de gouverneur, die per decreet stelde dat de huizen pastelkleurig moesten worden geverfd in plaats van wit. Een arts had namelijk geconstateerd dat veel mensen op het eiland oogproblemen hadden en dacht dat dit kwam door de weerkaatsing van de felle zon op de gevels van de witte huizen. En misschien is dat wel waar en zijn daarom ook de huizen in Griekenland/Kreta blauw. Een bron op Curaçao vertelde me overigens dat familiebelangen de echte reden was. De Zeeuwse familie van de gouverneur zou een verffabriek hebben gehad, die een afzetgebied nodig had. De kleurige huizen zijn oogstralend en trekken veel toeristen, ook degene die een half dagje aanmeren met een cruiseschip. Kikkert was ook geen fijne man. In 1795 was hij betrokken bij de executie van de leiders van een slavenopstand en schreef: “… twee negers levendig geradbraakt, en geblaakert, vervolgens onthoofd en de koppen op de galg gezet, een neger de handen afgekapt, en met een moker de kop ingeslagen en toen 5 opgehangen.”

Sprekers NASHKO en minister Volksgezondheid Curacao, 
https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/24429-eerste-hybride-naskho-conferentie

Dienst Besmettelijke Ziekten (DBZ), Directie Volksgezondheid (DVG), Aruba

Fysieke aanwezigheid is voor samenwerking fijn, maar ook noodzakelijk. Er zijn veel plannen gemaakt met deze energieke club mensen; ook vandaag nog met collega’s op Aruba. Vaak gebeurt dat bij een hapje en drankje. Het hapje zaterdagavond bestond uit lionfish. De Nederlandse naam, koraalduivel, zegt alles. Deze vis die normaal niet in de Caribische Zee voorkomt, heeft geen natuurlijke vijand, plant zich razendsnel voort en is een carnivoor/eet alle visjes op. Naar zeggen is het dier vanuit een aquarium in de Caribische Zee geloosd. De mens is nu de natuurlijke vijand. Ze worden met een harpoen gedood en staan sinds kort op de menukaart. Eat them to beat them. Ik heb mijn steentje ook bijgedragen. 

Lionfish fingerfood

Een aanrader voor iedereen die Curaçao aandoet: maak een streetart trip. Ik heb het helaas niet gedaan, maar liep gisteren wel vroeg door de stille straten van Otrobanda en Punda, twee wijken van Willemstad, gescheiden door de Sint Annabaai, en verbonden door een houten loopbrug. De streetart is indrukwekkend.  

Het vrouwentoilet onder deze brug wordt waarschijnlijk niet gebruikt, want was geblokkeerd door een man die daar aan het koken was. Een foto dichterbij mocht ik niet maken.