Nadat we de vorige mail naar jullie verstuurd hadden, bracht Edwin de watchman ons terug naar de tent, schijnend met z'n lamp van links naar rechts, elk bosje werd belicht, kwamen we veilig bij onze tent aan. De jongens klommen de boom in en wij kropen in onze tent op de grond. Luisterend naar de Afrikaanse geluiden en het inmiddels vertrouwde hippo-geluid vielen we in slaap. Rond 1 uur 's nachts werden we wakker van geschuivel langs onze tent en geritsel van takken. Een schaduw van een olifant verduisterde onze tent. We hielden onze adem in, maar er gebeurde gelukkig niks.

De ochtenden beginnen altijd vroeg in Zambia. Douwe en Florence zaten aan de picknicktafel toen een olifant hun richting op kwam. Hij bleef op 10 meter afstand staan. Ze doken beiden de auto in en zagen Gerard achter de olifant vandaan komen. Hij ging snel de trap op naar de tent waar Koen lag te slapen. De olifant liep om de boom en begon van de bladeren te eten en liep vlak langs onze tent. Een uurtje later kwam een hele kudde olifanten de rust op de camping verstoren. Ook bij de Zambianen veroorzaakt dat de nodige aandacht. We hebben ze ongeveer een uur gadegeslagen. Langzaam trok de kudde over de camping, op zoek naar bladeren maar ook naar allerlei eten van de toeristen. We moesten snel ons ontbijt met gebakken eitjes opeten. Ook de apen moet je goed in de gaten houden, want die proberen ook van alles open te maken en op te eten. Bij ons verdween een tomaatje van de snijplank. Bij onze buren werd de koelbox open gemaakt.

's Middags en 's avonds gingen we op gamedrive. Totaal 4 uur op een open auto, en rond zonsondergang een sundowner aan het water. Hoogtepunt was aan het eind, toen we met spotlights een luipaard zagen. We hebben hem een lange tijd gevolgd: de auto reed naast hem, op jacht naar een antilope. We hebben (helaas) gemist dat de luipaard deze antilope te pakken kreeg, omdat we om 8 uur uit het park moesten zijn.

Ook vanochtend zijn we op gamedrive gegaan, met allereerst een 2 uur durende wandeling door het park. We hebben verschillende tracks van de beesten bestudeerd, allerlei uitwerpselen bekeken, etc. Na zo’n ochtend lukt het wel om de poep en sporen te herkennen, maar we weten natuurlijk niet hoelang zoiets blijft hangen. Wel mooi om te zien hoe de olifantenpoep door apen weer ontrafeld wordt, en ook door mestkevers en termieten wordt opgegeten. 's Ochtends is het best nog wel koud, en de wandeling was dus beter dan achter op een open auto te zitten. De laatste twee uurtjes van de gamedrive hebben we nog wel rondgereden en giraffen, zebra's, krokodillen, etc. bekeken. Het is elke keer toch weer heel bijzonder om deze beesten in hun natuurlijke omgeving te zien.

De rest van de dag hebben we gerelaxed in Flatdogs, de camping waar we staan. Inmiddels is de auto gerepareerd door Patrick, een mecanicien van de garage alhier. Er bleek een stuk van de remschijf uitgevallen te zijn, en ook alle remvloeistof was eruit gelopen. De auto en de remmen doen het nu weer en we zullen morgen richting Lusaka vertrekken, en daarna naar Livingstone.

Flatdogs is overigens een prachtige plek aan de Luangwa rivier en bestaat sinds 1999. De naam 'platte hond' slaat op de vele krokodillen die hier in de rivier zitten. Verder is het geluid van de hippo's kenmerkend voor deze plek en veel andere campingplekken langs rivieren in Zambia.

Inmiddels zijn we weer bij een Internet Access Point. Vandaag zijn we na 4 dagen bushroads aangekomen in Flatdogs, bij Mfuwe. Flatdogs is een camping aan de Luangwa rivier, en ligt tegen het South Luangwa National Park aan. Op de camping komen elke dag ook olifanten, nijlpaarden, apen etc. langs. Net nadat we waren aangekomen, kwam een kudde van zo'n 10 giraffen langs de receptie wandelen. Douwe en Koen hebben hun tent 'opgezet' op een boomplatform, zo'n 3 meter van de grond. Alleen de binnentent staat op, want het is aardig warm hier in de vallei. Als we 's avonds naar het restaurant lopen, en dat hebben we net gedaan, moet dat onder escorte, want ook leeuwen kunnen zich hier op de camping laten zien... Een nijlpaard is vorig jaar in het zwembad geduikeld. Het kostte z'n leven, want hij kon er niet uitgehaald worden. Ook het zwembad moest na deze actie herbouwd worden.

Vorige week hebben we ook verscheidene andere mooie plekjes aangedaan. We zijn twee nachten bij Kapishya Hot Springs geweest, waar 40 graden warm water uit de grond borrelt. Mark Harvey runt deze plek en hij was zo aardig om ons een lodge te geven tegen een sterk gereduceerde prijs. We hebben daar Koen's 16e verjaardag gevierd en 's avonds heerlijk Mexicaans gegeten aan een lange tafel met de andere gasten. Daarna hebben we een dagje en nachtje in Mpika doorgebracht en o.a. Tuesday Chandwe en familie teruggezien. Chandwe werkte destijds met ons in Chilonga en is ook twee keer in Nederland geweest.

Vier dagen geleden zijn we dus van de (verharde) Great North Road afgegaan. De koelbox hadden we volgeladen met tomaten, bananen, kool, zoete aardappelen en brood. De eerste dag zijn we naar de rand van de North Luangwa Valley gereden (escarpment). Toen we in Zambia woonden was de North Luangwa valley niet toegankelijk voor gewone mensen (wel voor biologen). We waren nu dus wel 'excited' om daar door heen te rijden. Mark Harvey had op onze kaart aangetekend waar we de juiste afslagen moesten nemen. Op onze eerste stop, net binnen het park, kampeerden we langs een riviertje met hippo's (nijlpaarden) in Ntwange Community Camp. De 'campingbeheerder' stookte voor ons drie vuurtjes op: een voor een warme douche, een om te koken en een om bij te zitten. We waren de enige campinggasten. De nacht was verder rustig. De volgende dag reden we door het nationale park en zagen onderweg veel antilopen, zebra's, nijlpaarden. De wegen waren erg goed, alleen op het eind was het erg zoeken naar de weg naar de ponton (pont) die ons aan de andere kant van de Luangwa rivier moest brengen. Pas toen Douwe iemand aan de overkant zag staan, wisten we dat we in de buurt waren. Net voor 'sluitingstijd' van het park bereikten we de pont. Alleen Gerard mocht eerst met de auto over. Hij kon eerst de steile oeverhelling niet op, maar dat lukte uiteindelijk met de 4x4. Daarna gingen Florence, Douwe en Koen over. De camping lag naast de pontoon en dezelfde mannen die ons overtrokken, verschenen ook op de camping. Een van hen verscheen even later in een spierwit pak en met koksmuts op. Hij vertelde dat hij voor ons kon koken. 's Avonds zaten we bij het kampvuur nog lang met hen te praten onder een prachtige sterrenhemel en bij het gegrom van de hippo's.

De volgende dag reden we naar Luambe National Park en kwamen onderweg geen enkele auto tegen! Vaak stopten we even bij dorpjes om te vragen of we echt wel op de goede weg waren. Ook in Luambe National Park stonden we weer aan een rivier met hippo's die we 's avonds uit het water zagen gaan en vanochtend weer terug zagen komen. De hippo's grazen namelijk 's nachts. We dronken nog een sundowner in het restaurant dat door een Zuidafrikaanse dame gerund wordt. Vandaag dus ons pad vervolgd. Onderweg moesten we stoppen bij overstekende olifanten, die nog even trompetterden toen we voorbij reden. Douwe heeft vandaag ook z'n eerste 'rijles' gehad in een deel van het South Luangwa National Park. Hij deed het heel goed en vond het leuk. Tijdens het rijden hoorden we al wat gepiep bij een van de banden. We zijn net even langs een garage gegaan hier in Flatdogs bij de camping en blijkt dat een van de remleidingen waarschijnlijk kapot is. We zullen proberen de auto hier morgen te repareren. Morgen en overmorgen gaan we op gamedrive in een open auto door het park. We zullen een nightdrive doen en misschien ook nog een wandeling. Als de auto gerepareerd is, gaan we het asfalt weer op naar Lusaka en zullen dan na een dagje rust doorgaan naar de Vic Falls in Livingstone.

Beste jullie. Zo begonnen we de nieuwsbrieven die we tussen 1989 en 1992 vanuit Chilonga, Zambia schreven. We zijn nu voor een vakantie terug in Zambia en voelen ons gelijk weer thuis. Sinds onze aankomst op 13 juli hebben we al veel ondernomen. We hadden per e-mail via een Mr. Simon een 4WD (four wheel drive) gehuurd. Dit blijkt een 16-jaar oude Toyota Landcruiser Prado te zijn die het tot nu toe goed doet. Mr. Simon haalde ons ook van het vliegveld en bracht ons naar het eerste hotel. Net voor ons vertrek uit Nederland sms'te hij ons nog even en ook in Nairobi tijdens onze tussenstop hadden we nog even op die manier contact. Communicatie heeft in Zambia ook een grote vlucht genomen. Bijna iedereen loopt met een mobiel telefoontje en Mr. Simon heeft de hele dag een oortje in om met jan-en-alleman contact te houden. Een tweede grote verandering kwamen we tegen toen we de volgende dag wat inkopen gingen doen. Er zijn nu giga shopping malls in Lusaka waar alles te koop is. Grote supermarkten met 30 kassa's waar je met je Mastercard betaalt en ook grote campingwinkels. De eerste ochtend zijn we een paar zaken langs geweest voor voorraad, een coolbox en na wat zoeken kochten we uiteindelijk een 3 kg gastank bij Game en een gaspit bij de Shoprite. Daarna moest de fles nog gevuld worden en ook dat lukte nog redelijk goed, alhoewel dat als vanouds door heel wat personen uitgevoerd moest worden met een aantal bonnen. We reden uiteindelijk pas begin van de middag uit Lusaka en kwamen de eerste dag niet verder dan Mkushi, 300 km van Lusaka, waar nu toevallig een camping langs de Great North Road was.

De tweede dag bereikten we Kasanka National Park, waar we een aantal safari's gemaakt hebben, heel veel kudu's en ook vier olifanten hebben gezien. De olifanten, indrukwekkend groot, hadden een paar dagen eerder op een camping een toilet vermorzeld. Ook naast onze tenten lagen grote olifantdrollen. Verder was het heel bijzonder om zo in het park te kamperen bij een kampvuurtje en 's nachts alle geluiden te horen. We stonden dicht bij een stroompje met nijlpaarden. Zo nu en dan kwam er een grommend geluid achter het riet vandaan. Verder zaten er ook een paar apen die hoog van boom tot boom sprongen. Om door het park te rijden moesten we met een pontje over de Kasanka rivier. Dit is een houten vlot waar je met ijzeren oprijplaten oprijdt; vervolgens word je met een touw overgetrokken. Douwe en Koen hebben zich ook verdienstig gemaakt om de auto over te zetten. Na Kasanka zijn we over een moeilijk begaanbare weg naar Chiundaponde gereden. We overnachtten in een dorp die speciaal voor toeristen een aantal hutten ingericht had. 's Avonds was er muziek en dans bij een houtvuurtje en natuurlijk aten we het traditionele eten: nshima, gemaakt van maismeel en casavemeel. Chiundaponde ligt in Mpika District en werd regelmatig door ons bezocht. We hebben nu dus ook een korte stop gemaakt bij het rural health centre. Een van de nurses werkte daar in 1991 ook al en kende ons nog. De 70-km "weg" naar de verharde weg (tarmac) was erg slecht en we deden er zo'n 4-5 uur over. Een van de bruggen was ook in de regentijd weggespoeld, waardoor we langs de Chief’s Palace moesten. Je kunt de chief niet passeren zonder hem te groeten, te vertellen wat je kwam doen, en vooral wat geld achter te laten. We zijn dus ook 5 minuten op audientie geweest bij Chief Chiundaponde die met een rood gewaad op een gele plastic stoel in z'n insaka recht zat te spreken.

En toen waren we in Chilonga! Veel was nog hetzelfde. Francis Katongo, die vroeger werkte bij Hedie en Rene werkte, is nu watchman en zat in uniform bij de ingang van het ziekenhuis. Hij heeft ons door het ziekenhuis geleid. Wat vooral opviel was dat een aantal afdelingen omgebouwd waren. Ward 4 was nu een VTC (voluntary testing and counselling), oftewel de aids/hiv-afdeling waar poli-patienten aids-remmers krijgen. Ward 2 was een fysiotherapie afdeling. Aan ward 6 waar Florence bevallen is en Douwe geboren, is nu een nieuwe vleugel aangebouwd. De tbc-afdeling was vrijwel helemaal leeg omdat patienten in de dorpen worden behandeld en niet meer twee maanden in het ziekenhuis hoeven te liggen. Ook de compound was sterk veranderd met heel veel nieuwe stafwoningen en een guesthouse waar wij konden logeren. We zijn totaal twee dagen in Chilonga geweest en hebben heel veel bezoekjes afgelegd. Indrukwekkend was het contact met Peter Mulaita, de zoon van Brendah, die voor Douwe gezorgd heeft en hem z'n tweede naam gegeven heeft: Mubanga. Brendah is in 1999 overleden, waarschijnlijk ten gevolge van aids. Peter heeft nu een winkeltje tegenover het ziekenhuis in Malama. We zijn met hem ook even naar z'n huis gegaan en hebben zijn vrouw en twee kinderen gezien. Ook hun oudste heet Mubanga, vernoemd naar oma. Ze hadden ook een mapje foto's in huis met de foto's van Douwe en Koen die wij regelmatig naar Brendah stuurden.

En toen was de power off... Inmiddels zijn we al weer heel wat dagen verder en opnieuw in Mpika beland. We gaan zo meteen door de North Luangwa Valley. Het zal een trip worden van 4 dagen om uiteindelijk in South Luangwa Valley te komen. Daar hebben we vast wel weer toegang tot e-mail.