Papendrecht

In het Dordts Archief

Met mijn nieuwe passie ontdek ik de vaderlandse geschiedenis en het levensverhaal van betovergrootvader (van Florence) A.T. van Wijngaarden. Eigenlijk is het ook een herstart, want twintig jaar geleden was ik al fanatiek bezig om mijn eigen voorouders in het Groningse archief te zoeken. In Leeuwarden kwam ik zelfs het register tegen waarin vastgelegd is dat 'onze' achternaam 'de Vries' is. Hoe origineel. 

Naamregistratie Haye Hennes de Vries en zijn kinderen Henne en Reinder, 29 januari 1812

Maar een hele generatie De Vries-en was er nooit geweest als Henne Haijes, als loteling, niet een plaatsvervanger had gevonden (gekocht) om 'dienst' te nemen in het Napoleontische leger. Van deze plaatsvervanger, Leon Garson Hartog, is nooit meer iets gehoord. 

De zoektocht is nu gedetailleerder en ik leer en lees ook veel bij over onze vaderlandse geschiedenis. Blijkbaar heb ik weinig opgelet tijdens de middelbare school geschiedenislessen, want toen een medewerker van het Nationaal Archief in Den Haag begon over de Bataafs-Franse tijd, had ik geen flauw idee waar hij het over had. Nu wel. 
Rond 1800 was het een boeiende tijd. In 1795 vluchtte stadhouder Willem V en kwamen de patriotten aan de macht en waren we een republiek. In 1806 volgde de Franse bezetting en in 1810 werden we ingelijfd door Napoleon. Napoleon werd in 1812 in Rusland verslagen, en de Franse bezetter verliet het jaar daarop Nederland. Willem (de zoon van Willem V) keerde eind dat jaar terug naar Nederland en werd in 1815 koning van wat nu Nederland, België en Luxemburg is.

In deze tijdsperiode zoek ik informatie over de familie Van Wijngaarden en Kriens, grootouders van A.T., die toen in Papendrecht woonden. Heel bijzonder om te ontdekken wat er allemaal bewaard en opgeslagen is. 

Zo is er een rekening van Johannes Kriens (opa A.T.) uit oktober 1811 voor "het leveren van hout aan de erepoorten alsmede voor het uitsteken der vlaggen". De Franse driekleur werd uitgestoken voor Napoleon die op 5 oktober 1811 Dordrecht bezocht. Napoleon zal vast niet in Papendrecht onder de erepoort zijn doorgelopen, maar de familie heeft ongetwijfeld aan de overkant van de Merwede staan kijken naar het keizerlijk bezoek. 

Paspoort Cornelis van Wijngaarden. 

De schout inviteert bij deze alle civiele en militaire autoriteiten om vrij en ongehinderd te laten passeren naar Ath in Henegouwen en naar herwaarts te laten repasseren. 

Op de website van het Dordts Archief staat dat zij ook een paspoort van Cornelis van Wijngaarden (vader A.T.) in bezit hebben. Het velletje papier vond ik in eerste instantie maar teleurstellend. Er is niet eens een beschrijving van z’n uiterlijk. Maar bij verdere bestudering wordt het interessanter. Want wat moest hij in 1817 in de Belgische provincie Henegouwen, in het plaatsje Ath, maar 60 km gelegen van Waterloo waar Napoleon in 1815 nog een keer werd verslagen. En waarom staan al die rekensommen op het paspoort. De achterzijde bevat de oppervlaktematen van Papendrecht en Matena. Je moet dan wel eerst iets weten over de oude maten, zoals Zuid-Hollandse morgens, Rijnlandse roeden en bunders. Was Cornelis eropuit gestuurd om te leren over het metrische stelsel dat rond die jaren werd ingevoerd? Wie zal het zeggen. Iets opmeten kun je wel aan een timmerman overlaten.

Het Dordts Archief heeft ook registerboeken met bebouwde eigendommen (huizen en schuren) en onbebouwde eigendommen (bouw-, wei- en hooilanden) in Papendrecht. Samen met een gedetailleerde kadastrale kaart uit 1822 is precies na te gaan, waar de familieleden woonden en welke grond zij bezaten. Op de plek waar A.T. geboren is in 1819, staat nu kledingwinkel King Quinna Mode, onderdeel van een lelijk jarenzeventig winkelcentrum.

KRIENS Johannes. Charpentier à Papendrecht (timmerman te Papendrecht)

Overlijdensakte van Johannes Kriens (1823), aannemer van 's Rijkswerken!