2. Het tropisch regenwoud zie je letterlijk verdwijnen

Wij zijn nu al bijna 2 maanden in Ghana en krijgen wat idee van het leven hier. Wat vooral opvalt, is dat we veel vergelijkingen maken met Zambia. Het zal wel even duren voordat dit referentiekader wegvalt en werkelijk plaatsmaakt voor Ghana.

In Zambia vond ik de mensen zo gelaten. Alles, en dan vooral de problemen kwam over hen heen en men gaf mij daar het gevoel dat men er niets aan kon doen. Ghana is anders. Het bruist hier van de activiteiten. Niet alleen op economisch gebied, maar ook cultureel, sociaal leeft het hier veel meer. Ook op gezondheidsgebied is dat erg stimulerend. Zo worden hier dorps-gezondheidswerkers getraind die in de dorpen kleine kliniekjes runnen, en daarnaast ook preventief bezig zijn. Een groot deel van mijn werk zal zich concen­treren rond een UNICEF-programma, die dit systeem van basis-gezondheidszorg nieuw leven in blaast. Deze structuren heeft men ook geprobeerd op te zetten in Zambia, maar dit kwam totaal niet van de grond. Ik denk vooral door de bovenliggende instelling. De molen draait hier wat sneller en soms hebben we ook wel een beetje heimwee naar de relaxte sfeer in Zambia.

In de grote steden is het een aaneenslui­tende rij van winkeltjes. Wij zijn in Accra en Kumasi, de twee grote steden geweest. Grote supermarkten kom je er bijna niet tegen. Je vindt er straten waar men alleen maar elektronica verkoopt, verderop rijen kledingzaakjes. Het maakt het winkelen vaak wel makkelijk, omdat je zo weet waar je moet zijn. Ook vind je hele gespeciali-seerde winkeltjes. Zo zag ik in Accra een centrum voor boutjes en moertjes. Ik ben helaas niet naar binnen geweest. Ook probeert men vaak een strategi-sche positie in te nemen. Direct naast het grote ziekenhuis in Accra, Korle Bu Hospital, worden de lijkkisten gemaakt en verkocht (‘Coffin market’). Voor een westerling misschien indiscreet, maar hier misschien veel meer in goede harmonie... Bij de verkeerslichten is het ook altijd een druk handelen. ‘s Ochtends worden er de kranten verkocht, ‘s middags zakjes ijswater en koekjes voor de uitge­droogde automobilist, die ook hier in de file staat. Daarnaast worden ook allerlei luxe artikelen zo aan de man gebracht. Ook in Foso zijn honderden winkeltjes. Bijna bij elk huis wordt wel het een of ander (veel hetzelfde) verhandeld. Op deze manier weet men vaak een klein dagsalarisje van 2 of 3 duizend cedi's bij elkaar te sprokkelen, wat omgere-kend nog geen tientje is. Dit is vaak een noodzakelijke aanvulling op de inkomsten in natura die men van een farm/tuin heeft.

Bij ons uitstapje naar Kumasi hebben we een bezoek aan de dierentuin gebracht. Twee leeuwen, een luipaard, apen, schildpadden, slangen en veel vogels waren hier bij elkaar gebracht. Een lekkere wandeling, en vooral Koen genoot erg van de apen. Grote verbazing bij ons over de plek waar ooit een olifantje gehouden werd. Het olifantje was dood en een deel van z’n huid + oren stond als een vogelverschrikker opgesteld in zijn oude kooi.

Een stampende olifant zie je bijna in elk dorp op reclameborden voor politieke partijen staan. Dit is het symbool van de oppositie partij, New Patriotic Party. Deze partij heeft zijn meeste aanhang onder de bevolking in het Westen van Ghana, dus ook in Assin Foso. Bij de presidentsverkiezin-gen van vorig jaar ging echter de meerderheid onder de paraplu staan, het symbool van de National Democratic Congress, de partij van Jerry Rawlings. Het is wel opvallend dat er in elk dorp naast deze beide partijen vaak ook nog andere partijen een kantoor hebben. Een ander opvallend verschijnsel langs de weg is het transport van boomstammen. Het tropisch regenwoud zie je zo letterlijk verdwijnen. Elk uur rijden hier zo ongeveer 5-10 trucks door Foso. Meestal zijn de opleggers geladen met drie grote boomstammen, soms maar een. Laatst heb ik eens naast zo'n grote boom-stam gestaan en kwam de diameter overeen met mijn lengte. Eeuwenoude bomen verdwijnen zo, maar aan de andere kant ook wel begrijpelijk. Hout is een belangrijk exportartikel geworden. Bovendien komt grond vrij voor landbewerking.

Mijn eerste bezoek aan de Nederlandse Ambassade was een teleurstelling. Gewend aan het stukje Nederland in Lusaka, was dit in Accra wel anders. Ik kwam bij het bezoek nog een andere Nederlander tegen, ook een bezoeker. Verder was er een lange rij Ghanezen die allen proberen een visum te krijgen. Op de grond heb ik mijn aanmeldingsformulier ingevuld.

De papiermolen die we in Zambia hadden, is hier uitbesteed. Florence vertelde in de vorige brief dat onze werkvergunningen alleen nog maar een hamerstuk waren, dat is het nog steeds. Onze paspoorten hebben we de eerste week afgegeven aan een non in Accra en die verlengt onze visa steeds. Verder kijken we ernaar uit om onze bagage weer te zien. Een eerste kleine zending is onlangs aangekomen. Alle 9 dozen waren opengemaakt en verschillende dingetjes ontbraken. We wachten in spanning de grote vracht af. Ook kijken we ernaar uit om in ons definitieve huis te gaan. Tot eind augustus verblijven we nog in een kleine woning, met 3 kamers van 3,5 meter in het vierkant. Soms komen de muren op ons af, en gaan we er een weekendje uit, zoals afgelopen weekend. we hebben twee dagen in een hotel in Elmina doorgebracht, aan een palmstrand. Het weer is deze tijd van het jaar niet zo geweldig (bewolkt, lichte regens, wel warm), dus hebben we oude forten langs de kust bezocht. Ook hier hebben de Nederlanders een dubieuze rol gespeeld. Boven de ingang van het Elmina fort, staat de Nederlandse leeuw. In de 17e en 18e eeuw zijn hier miljoenen slaven weggevoerd.

In een volgende brief zal ik wat meer vertellen over m’n werk, waar ik nu langzaam in groei. Ton, die ik ga opvolgen, vertrekt eind van de maand en dat betekent dat er een lange inwerkperiode is. Deze overdracht is erg belangrijk voor de continuïteit van de werkzaamheden, maar soms geeft het je ook wel het gevoel een toeschouwer te zijn.

Met Ton deed ik op een ochtend de ronde door het ziekenhuis toen Florence een brief kwam brengen. De brief was per expresspost verstuurd en kondigde het bezoek aan van twee Memisa-mensen op vrijdag, met tegelijk de vraag een programma voor die dag in elkaar te zetten. De brief had er vier dagen over gedaan en het was inmiddels al vrijdag. Wij vervolgden de ronde, maar binnen 10 minuten stonden de twee Memisa-afgevaardigden voor onze neus. Gekleed in mooie Memisa t-shirtjes, waarop de slogan “Memisa maakt de wereld beter” gelukkig ontbrak. Dat zou hier te veel verwachtingen losgemaakt hebben. Hun missie was echter de komst van een RTL-team eind augustus voor te bereiden. Men gaat in de 5 uur show korte filmpjes uitzenden over Memisa-uitgezondenen, en wil daarmee het tropenwerk meer (positieve) bekendheid geven. Dit is zeker geen oproep om nu de 5 uur show dagelijks aan te zetten, of toch..., wordt vervolgd.

In juli is Koen ziek geweest. Hij kreeg een longontsteking en was een aantal dagen flink ziek. Altijd een extra zorg als gespecialiseerde medische zorg ver weg is of niet voor handen. Gelukkig knapte hij na de tweede antibioticakuur goed op. Zijn verjaardag op 21 juli en ook die van Florence hebben we klein gevierd.  Verjaardagen worden hier sowieso niet echt gevierd. De vele verjaardagskaarten, die ook nu nog binnen komen, geven veel gezelligheid aan de huiskamer.

Douwe heeft al veel vriendjes. Soms lijkt het wel een kinderklasje als de buurkinderen hier spelen. Ook de kinderen van 10 jaar kunnen zich prima vermaken met de puzzels en raceautootjes van Douwe. Zijn taal begint nu ook meer te ontwikkelen, soms heel grappig. Als iets het niet doet of stopt dan zegt Douwe dat “het batterijtje op is”, bijv. als hij klaar is met plassen, of als het ophoudt met regenen. Als daarna iets weer begint, dan is “het batterijtje weer opgeladen”, zoals toen hij een tijdje diarree had. Ook komen de eerste Twi en Engelse woorden in zijn taal. “How are you? I'm fine, thank you”. Maar ook Okyena (tot morgen) en Kokoko (klopklop). We zullen onze best moeten doen om het Twi ook snel onder controle te krijgen, anders begrijpen we Douwe straks niet meer. Misschien loopt het ook wel niet zo’n vaart en wordt hij juist onze Twi-leraar.