zondag 10 december 1989

7. Het is oorlog: AIDS

Na alle gezellige rondzendbrieven nu eens een verhaal over de ziekte die ons elke dag bezig houdt: AIDS. We hebben nog weinig over deze ziekte verteld en dat gaf misschien de indruk dat het wel mee valt. Integendeel: AIDS is inmiddels doodsoorzaak no. 1 in ons ziekenhuis.

Om een indruk te geven wat hier afspeelt, zal ik een paar verhalen van patiënten vertellen. Als je zo intensief met AIDS-patiënten betrokken bent, blijven namen en verhalen in je geheugen gegrift. De eerste keer dat ik een patiënt vertelde dat ze besmet was met het H.I.V.-virus (de veroorzaker van AIDS) was in februari. De test was al eerder gedaan, maar het duurde toen maanden voordat we de resultaten uit Lusaka kregen. De uitslag was positief. Toen deze vrouw, Alice, in februari opnieuw opgenomen werd, zat ik er tegen aan te hikken om haar de uitslag te vertellen. Ik werd min of meer gedwongen het haar te vertellen, toen ik verpleegkundigen op de gang over haar en haar ziekte hoorde praten. Ze werkte in het resthouse in Mpika als receptioniste en iedereen kende haar wel. Ze was heel erg geschrokken toen ik het haar vertelde. Ze had wel een vermoeden. De eerste vrouw van haar man was 2 jaar geleden met dezelfde soort symptomen overleden. Haar man was ook bij het gesprek en wilde ook getest worden. De volgende dag overleed ze. Haar man hebben we nooit meer terug gezien.
Mercy, 29 jaar, was ook positief. Als iemand positief is, zie je allerlei gewone, maar ook ongewone infekties optreden. Eén daarvan is tuberculose. Zij had open tbc en werd daarvoor behandeld. Toen ik met haar praatte, vertelde ze dat ze in 1985 na een bevalling een bloedtransfusie had gekregen. Ook nu was ze zwanger. In augustus eindigde haar zwangerschap met een te vroeg en doodgeboren kind. Deze week zag ik haar weer. Ze zag er goed uit. Ze is altijd zeer opgewekt. Een HIV-test van haar man was negatief: Zeer waarschijnlijk is zij in 1985, toen het bloed nog niet werd gescreend, besmet.

We hebben lang zitten puzzelen wat er met Charity aan de hand was. Ze was 14 jaar en kwam binnen met koorts en hoesten. Na 10 dagen was ze vertrokken, maar kwam toch weer snel terug. De koorts bleef bestaan, ondanks alle antibiotica. Alle testen voor malaria, tuberculose en slaapziekte waren negatief: In de urine vonden we een trichomonasinfektie, ook een geslachtsziekte. Zou het dan toch…. De HIV-test was positief: We hebben het haar vader verteld Zij ontwikkelde ernstige huiduitslag en ook klierzwellingen. De koorts is nooit weggeweest. Na 2 maanden overleed ze.

Ook in die tijd lag Josephine op de female medical ward (ward 4), waar ik toen de rondes deed. Ook haar symptomen deden aan AIDS denken. We testen haar, maar voordat de uitslag er was, voelde ze zich beter en ik ontsloeg haar. In juli wisselde ik van afdeling en ging naar de kinderafdeling (ward 3) en de TB-afdeling (ward 8). Op ward 3 zag ik Josephine terug met haar kind Ireen, die erg onder haar gewicht zat. Ik vertelde haar de uitslag van de test en zij wilde ook graag dat Ireen getest werd Ondertussen had ik Ireen op een TB-proefbehandeling gezet, en ze knapte erg op en begon te lachen en te spelen. Ze verhuisden naar ward 8. De testuitslag van Ireen was negatief: 50% van de kinderen van HIV-positieve moeders zijn positief. In de 2 maanden TB-behandeling in het ziekenhuis groeide Ireen goed Met de moeder ging het op en af. Soms dagen diarree. Eén keer, na een vrij weekeinde, vroeg ik me af of ze het gehaald had. Gelukkig kwam ik haar zwaaiend in de gang tegen. In augustus heb ik hen ontslagen en ze zouden na 1 maand voor controle terugkomen. Ze zijn nooit meer geweest.

Magdalena, 27 jaar, had ik opgenomen op ward 5 (gynaecologie). Ze was 7 maanden zwanger. Bij onderzoek van haar zwangere buik voelde ik dat er twee kinderen waren. Ze reageerde mat, toen ik haar dit vertelde. Ze beviel een maand later en de twee kinderen deden het redelijk goed. Magdalena kreeg koorts (39-4°C). We zien vaak dat na een bevalling of operatie, als het immuunsysteem al minder goed werkt, plotseling symptomen van HIV-infektie optreden of versterkt worden. We hebben haar getest en de test was positief: Ik heb het de moeder verteld. Toen het een beetje beter ging is ze naar huis gegaan. Niet voor lang. Na een week kwam ze terug en na een paar dagen ging ze dood. De kinderen werden meegenomen door haar zuster.

In Malama, het dorp tegenover het ziekenhuis, is een grootmoeder die voor 3 kleinkinderen moet zorgen. Twee dochters van haar zijn al aan AIDS overleden. "Het is oorlog": zei een AIDS-arts uit Lusak:a. Een hele jonge generatie sterft, maar het treft alle lagen in de bevolking. AIDS openbaart zich hier vooral door middel van gewichtsverlies, diarree en lymfklierzwellingen. Gordelroos bij jonge mensen is een bijna zeker teken van HIV-infektie. Een bijzondere vorm van huidkanker (Kaposi's sarcoom) zien we hier ook regelmatig. Verder veel schimmelinfekties in de mond. Soms zien we hele ongewone, onverklaarbare symptomen, die dan toch te maken hebben met HIV-infektie, zoals plotselinge zenuwuitval (in het gezicht, halfzijdige verlammingen), bloedarmoede, bepaalde mond- en huidafwijkingen.

In juli namen we een 1-week oud kindje op met grote blaren op de benen, die opengegaan waren. De voeten stonden al in een soort dwangstand. Het meisje groeide in de 4 weken dat ze opgenomen was geen gram en bleef 2 kg wegen. Ik heb de moeder getest en zij was positief (we noemen dit een 'healthy carrier state"). Toen ik de uitslag vertelde, barstte ze in tranen uit. Ze vertelde dat ze nooit een andere man dan haar echtgenoot had gehad. De volgende dag heb ik met hem gepraat en hij vertelde dat hij "many girl friends, many times" had, ook tijdens hun huwelijk. Hij was natuurlijk ook HIV-positief:
Ik heb het idee dat het vooral de mannen zijn, die de infektie verspreiden. Sommige student en staff nurses zijn, als je de roddels op de compound mag geloven, ook behoorlijk promiscue.
Dit is nog maar een topje van de epidemie. Elke week gaat er wel iemand dood aan AIDS. Elke dag wordt wel iemand opgenomen met AIDS of AIDS Related Complex (ARC).
Anti-AIDS drama groep Kanyama
Voorlichting
Tribunes zitten vol met patiënten, relatives en personeel
Je kunt natuurlijk niet stil blijven zitten als dit allemaal gebeurt. Sinds 1988 coördineert een Hospital AIDS committee verschillende aktiviteiten en er is ook een District AIDS committee. De student nurses hebben een anti-AIDS club opgericht. Zij hebben ook hele mooie liedjes over AIDS (zoals truckiedriver). Er zijn 2 dramagroepen, die op Wereld-AIDS-Dag (1 december) in het ziekenhuis optraden. Elke vrijdag geven we gezondheidsvoorlichting (health education) over AIDS in de dorpen. In het ziekenhuis hebben we mensen die getraind zijn om uitslagen te vertellen en patiënten te begeleiden (counsellors). Volgend jaar beginnen we met ons 'home-based care'-programma en willen we de AIDS-patiënten en hun familie thuis begeleiden. Dit jaar hebben we verschillende malen kursussen gegeven over AIDS aan clinical officers in health centres in het distrikt, aan priesters, leraren, etc. Als ik in de District Council (gemeenteraad) kom, kan ik m'n mond ook niet dicht houden over AIDS. Het houdt ons elke dag bezig. Ook in 1990.
We beginnen 1990 een uur eerder dan jullie, dus snel "veel liefs in 1990" schrijven, voordat het vuurwerk hier losbarst.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten