13. Vanwege de oorlog

Ik kom net terug van de markt tegenover het ziekenhuis, met een tas vol mango's. 17 mango's voor 36 kwacha, ongeveer een gulden dus. Zo groot als een avocado, die hier nu trouwens ook aan de boom hangen. Dat is een van de voordelen om hier te zijn. In deze tijd raak ik altijd verslaafd aan mango's. Ik heb er dan ook al vijf op. Het is jammer dat deze vruchten altijd zo seizoensgebonden zijn. Verder is er op dit moment niet zo veel te koop. De regens zijn vorige maand goed begonnen en daardoor te nat om iets te laten groeien. Niet voor de zwammen die als paddestoelen uit de grond schieten. Bijna zo groot als een paraplu.

januari 1991

De laatste rondzendbrief dateerde van oktober en sinds die tijd is er weer veel gebeurd. Douwe groeit als kool en is allang geen baby meer. Hij kraait en kirt veel. Bij de laatste controle deze week woog hij al meer dan 7 kg. Hij heeft ook z'n tweede DPT' en Polio gekregen en was daar een dag ziek van. Bij de eerste controle ben ik mee geweest en heb hem vastgehouden voor het prikje. Toen ik tegen de moeders op de clinic zei dat je ook gerust je man volgende keer kon meenemen, zeiden ze "Awe", in koor. Nee dus. Een kind is van de moeder en daar heeft de vader niet zo veel mee te maken (alleen om hem/haar te maken). Vaak is de vader ook niet de echtgenoot. Ook de vrouwen die in het ziekenhuis werken, geven voor 75% op dat ze ongehuwd zijn, maar zijn wel regelmatig zwanger en hebben veel kinderen.

bij de Vic Valls

Eind november/begin december zijn we twee weken naar Zimbabwe geweest. Voor het eerst met Douwe op stap en de grens over. Daarvoor moesten we eerst hemel en aarde bewegen om pasfoto's te krijgen voor z'n paspoort. Het reizen ging ons goed af. Alleen in het zuiden van Zimbabwe, in Bulawayo had hij wat last van de hitte. Het was daar 35-40 °C. We sliepen daar in ons kleine groene tentje; Douwe tussen ons in. Het ging allemaal voorbeeldig. Hij is sowieso een voorbeeldig kereltje (maar dat vinden natuurlijk alle ouders van hun kind). Oordeel straks zelf!

Zimbabwe is een heerlijk land. De wegen zijn heel goed. Geen 'pothole' in de wegen zoals in Zambia. Langs de kant van de weg heb je parkeerplaatsen met afvalemmers. In de eerste grote plaats gingen we een supermarkt binnen. We keken onze ogen uit. Ze hadden tien kassa's en alles leek heel efficiënt. Het was bijna alsof we bij Albert Heijn rondliepen. Ook de hondebrokken waren aanwezig. In Bulawayo was het in verband met de naderende kerst koopavond. In een warenhuis hebben we een paar uur rondgelopen en allerlei noodzakelijke dingetjes voor ons huishouden gekocht. Toch ben je al zo gewend aan de schaarste dat het moeilijk is om een keuze te maken bij zo'n overvloed. Bij Wimpy gingen we een hamburger en een milkshake halen. Ongekende luxe voor ons. De contrasten waren nog groter zodat we op een gegeven moment zeiden dat Zimbabwe waarschijnlijk dichter bij Europa ligt dan bij Zambia. Zo ziet het wagenpark er heel wat beter uit dan in Zambia. Bij een goede APK zou 95% van de auto's in Zambia afgekeurd worden. In Lusaka zijn bovendien bijna alle grote auto's (de Landcruisers en de Landrovers) gedoneerd door een of ander land, van België tot Japan. In Harare kom je dat amper tegen en heb je het idee dat Zimbabwe toch wat meer op eigen benen staat. Maar als je daarnaast dan ziet dat de meeste auto's bestuurd worden door blanken (zo'n 10% van de bevolking), dat de bazen van de shops, ook de Wimpies, blanken zijn en ook op een goed verzorgd land een blanke boer ziet zwaaien en orders ziet uitdelen, vraag je af wie nou het meest van de betere economie profiteert. Ook stikt het nog van de Afrikaanse namen, zoals Jakob's Ladder Road en vraag je je af waar je nu rijdt... De mensen waren heel erg vriendelijk en kinderen goed gevoed. Dat staat dan weer in schril contrast met de 40% van de kinderen die in ons district ondervoed zijn.

In Nyanga in de Eastern Highlands ben ik nog twee keer naar een ziekenhuisje geweest. Ook dat zag er heel mooi uit. Ik had namelijk een "putsy fly" (of "mango fly") onder m'n neus. Deze legt eitjes op vochtige kleren. Ik was weer eens goed verkouden geweest en deze eitjes waren waarschijnlijk op m'n zakdoek terecht gekomen en in m'n bovenlip. Na een paar dagen zat daar een grote puist en m'n neus was knal rood. Na een dag of vijf kon ik er twee larfjes uitplukken en genas het gelukkig snel. (We zijn altijd goed in vieze verhalen)

Thuisgekomen lagen daar een stapel kranten. We hebben namelijk een gezamenlijk abonnement op de NRC weekeditie. Veel nieuws over de problemen in de Golf. Vandaag is het de laatste dag voor het ultimatum. Toch staat het ver van ons af en weten niet goed wat er aan de hand is. Alleen de gevolgen van de oliecrisis zijn hier te voelen.

Verder komen steeds meer berichten raar of belachelijk op ons over. Een selectie uit de krant. De actie "Help de Russen de winter door" levert 20 miljoen op. "Postcode moet". Zonder postcode bezorgt de PTT de post met een dag vertraging. Een artikel met de kop "Geestelijk gids betreurt afnemend geloof bij boeren". En in Rotterdam wil men het zwartrijden bestrijden door drugverslaafden een abonnement met een aangepaste betalingsregeling aan te bieden. Verder heeft een onderzoek aangetoond dat bijna een kwart van de treinen een vertraging van 2 of meer minuten heeft.

Terug in het ziekenhuis werden we geconfronteerd met onze problemen. Cholera bleek dit keer ook in ons ziekenhuis en ons district binnengekomen te zijn. In een paar dagen tijd stierven verschillende mensen in het ziekenhuis aan cholera. De balans na 4 weken cholera is nu: 11 mensen overleden en zo'n 30 andere herstelden zich goed. M'n kerstdag (alleen een eerste in Zambia) heb ik bijna geheel in het allerijl geopende Cholera Behandelingscentrum doorgebracht. Dit was niet meer dan een hut waar onder erbarmelijke omstandigheden gewerkt moest worden. Gelukkig lijkt het nu onder controle te zijn en hebben we het centrum vorige week weer opgeheven.

Chirstmas Carols zingen

Inmiddels beginnen ook de kerstkaarten en nieuwjaarskaarten binnen te stromen. Helaas kunnen we niet zulke mooie kaarten sturen en doen we van deze plaats alle beste wensen voor 1991.

Het is inmiddels twee dagen later en vannacht is de Golf-oorlog begonnen. Ook de missie van onze president KK (Kenneth Kaunda) heeft niets uitgehaald, behalve een foto op de voorpagina van hem met Hussein. Vanochtend hoorden we op de BBC dat Amerika strategische punten in Irak en Koeweit heeft gebombardeerd. Het lijkt toch een beetje op een spelletje Risk: als je maar voldoende legers hebt en goed gooit, win je. Vanmiddag hoorde ik tijdens een ronde op een afdeling een verhaal uit een gettoblaster schallen over de Golf-oorlog ging. Toen ik vroeg hoe het er mee stond zei iemand "It's quiet". Een andere patiënt uit de Copperbelt die ik wilde ontslaan. Ze zei dat ze niet naar huis kon "vanwege de oorlog".

Ik hoop niet dat deze oorlog Florence' en Douwe's bezoek aan Nederland in het water gooit. Florence kijkt er erg naar uit en jullie kunnen eindelijk vertellen op wie hij lijkt. Dat hij ook gek op mango's is, moet hij van mij hebben!