14. Leve de koningin! hiep hiep: hoera!

We hadden een Oranjefeestje in Lusaka. 's Middags een cocktailparty bij de ambassadeur in de tuin. Florence en ik liepen er wel kleurig bij tussen alle blazers. Florence in een fleurige tot op kniehoogte korte broek en ik in een spijkerbroek en t-shirtje. Douwe was nog het meest aangepast. Met z'n petje leek hij wel een boer. En daar was ook nog een stel van: twee kinderen, hij in boerenblauw en zij een Zeeuws meisje kapje op. Geen cent teveel hoor. Hollandser kon niet. Na het Wilhelmus gespeeld door een Zambiaanse politiekapel, stormde iedereen op de bitterballen (van Zambiaanse makelij) af. Wij natuurlijk ook, jullie denken toch niet dat wij daar vreemd van zijn geworden. Deze party kon er door als lunch. Nog een saillant detail was dat de etiketten van de Zuid-Afrikaanse wijn waren afgeplakt met Holland Promotion....

Toch was het feestje in de tuin aanzienlijk amusanter dan het "'Oranjebal' 's avonds. Oasis, een restaurant in Lusaka, was daarvoor afgehuurd. Nou is het voor jullie heel gewoon om met 200 Nederlanders in een restaurant te zitten, maar wij waren dat al een beetje ontwend. De ontvangst was wel lekker, met haringen en uitjes. Ook het oranjebitter was aanwezig. Al snel daalde het peil. Een boer op klompen was de ceremoniemeester. Gehoest en geboer in de microfoon duidde erop dat hij wat te zeggen had. Meer dan een paar seksistische moppen kon hij niet uit z'n keel krijgen. De muziek was van het Hepie & Hepie soort, of haalde dat niveau niet eens. Ik weet niet hoe het tegenwoordig in Nederland is, maar hier was de avond niet kompleet zonder een playback show. "Eén kopje koffie", Nina Hagen etc. passeerden de revue. Om 12.00 uur hadden we er genoeg van. Met een kater, een sleutelhanger met een klompje en een oranje roos verlieten we Oasis.

Douwe ontwikkelt zich goed en heel snel. De eerste tandjes waren er in Nederland net doorgekomen en zijn nu voelbaar aanwezig. Ook de boventandjes komen door en zijn aan het groeien. Sinds een week brabbelt hij heel wat af. Als Brenda hem voor een serie foto's houdt, en Batata en Bamailo zegt, wijst hij onze foto's aan. Maar dat kan ook alleen de herkenning zijn.

Verder kruipt hij in de tijgergang door het huis. De knietjes doen nog niet echt mee. In de box zit hij soms bijna een uur te spelen. Al het speelgoed vliegt er dan uit. Hij kan zich ook omhoog trekken en staat dan met een brede lach in de box, totdat hij in één klap weer op de grond ligt. 's Nachts is het nog wat aanmodderen, omdat hij niet zoals ouders dat graag willen aan een stuk doorslaapt. Hij wordt altijd een paar keer wakker, maar valt snel in slaap na wat gezogen te hebben.

Helikopter van KK

KK, zoals altijd met een witte zakdoek zwaaiend, op bezoek in Mpika district

In Zambia broeit het nog steeds. Vorig jaar in juni vond een zogenaamde staatsgreep plaats. Zogenaamd omdat een luitenant 5 uur lang over de radio zei dat het leger de macht had overgenomen. Hij bleek toch niet veel steun van het leger gehad te hebben en werd al snel opgepakt. Er is wel veel antipathie tegen Kaunda. In Chilonga waren heel veel mensen een paar uur blij dat hij afgezet was en dus ook heel teleurgesteld toen dat dezelfde dag werd herroepen. Onder druk van de bevolking en de toen opgerichte Movement for Multiparty Democracy (MMD) werd afgesproken een referendum te houden of Zambia een één- of meerpartijenstaat zou moeten zijn. Al snel bleek dat de uitslag voor een meerpartijenstaat zou zijn en heeft Kaunda besloten om dan gelijk maar verkiezingen te organiseren. Deze vinden in oktober plaats.

De MMD heeft veel steun van de bevolking. Op bijeenkomsten waren soms meer dan 100.000 mensen. Ook in de twee officiële kranten wordt zo nu en dan een stukje over MMD geschreven. MMD adverteert ook in de Times of Zambia. Of er werkelijk veel zal veranderen weet ik niet, want de meeste MMD leden zijn oude UNIP-Ieden (de partij van Kaunda). Het is vaak wel amusant om alle verhalen in de krant te lezen. De ene keer zijn er 3000 UNIP-ledenkaarten ingeleverd en is iedereen lid geworden van de MMD. Een andere keer zijn er weer kopstukken die eerder lid werden van de MMD, zich bekeerd hebben en terugkeren in de rangen van de UNIP. Het zal in oktober een tweestrijd tussen UNIP en MMD worden. Andere partijen stellen niet veel voor, ook door hun nietszeggende namen zoals NADA.

Ook in Mpika heeft de verkiezingsstrijd gewoed zoals in het artikel hiernaast staat te lezen. Een afgevaardigde van de MMD zou beledigingen aan de UNIP-leiders hebben gemaakt. Nu hebben ze de vader van deze Sata, hoofd van een groot dorp in Mpika District, z'n leiderschap ontnomen en het dorp gevierendeeld. Het kan allemaal.

De problemen stapelen zich ondertussen in Zambia alleen maar verder op. De ene staking vindt na de andere. Een paar weken geleden was er een staking van TAZARA (de spoorwegen naar Tanzania). Zij eisten een loonsverhoging van 100%. Koper kon niet meer naar Dar-es-Salaam vervoerd worden, en werd nu naar Durban, Zuid-Afrika vervoerd, o.a. via Zambia Railways. De staking is nu over, de eisen ingewilligd, maar ondertussen is wel het kopertransport verlegd. Ook de werknemers van Zambia Breweries, de enige bierbrouwerij, legden het werk neer. De overheid dacht harder op te treden en ontsloeg 1000 werknemers. Inmiddels hebben ze toch weer 500 aangenomen en begint het bier langzaam weer te vloeien.

Ook na de golfcrisis blijft benzine een probleem. Ook bij de raffinaderij werd gestaakt. Diesel werd heel schaars en er kon bijna niet meer gereden worden in het land. Ook deze staking is voorbij. Toch blijft diesel voorlopig nog schaars, doordat verkeerde ruwe olie is gekocht. Hieruit kan slechts 7% diesel gehaald worden. Nog steeds zijn er plaatsen zonder, en moet je in Lusaka een uur in de rij staan. Vanwege vermeende problemen op de universiteit heeft Kaunda de universiteit gesloten en alle studenten voor onbepaalde tijd naar huis gestuurd.

Al deze problemen vallen voor ons in het niet bij wat er met de ziekenhuizen gebeurd. Gedurende de eerste maanden hebben we alleen maar voor drie maanden geld voor salarissen en housing allowances gekregen. Niets voor de scholen, voedsel, benzine, medicijnen. De overheid staat waarschijnlijk onder curatele van de IMF en mag maar een gelimiteerde hoeveelheid geld uitgeven. Onze reserves zijn bijna op. Binnenkort bespreken we wat we verder moeten doen om het hoofd nog een beetje boven water te houden. Misschien dat in oktober toch wat veranderingen doorgevoerd worden. Volgens de MMD slogan "The hour has come" staan we voor een nieuw tijdperk. Als je zo over de wegen rijdt, zie je dat MMD overal bekend is. Hun teken is een soort V-gebaar met duim en wijsvinger en alle kinderen langs de weg maken dit gebaar.