Y uit Syrië

Afgelopen dagen organiseerde ik samen met drie collega’s een workshop in Athene over screening asielzoekers op tuberculose. Griekenland was zowel door ons, het RIVM, als onze opdrachtgever, het Europese ziektebestrijdingsprogramma (ECDC), uitgekozen als de meest geschikte plek om dit onderwerp met tien (vooral) Zuid-Europese landen te bespreken. Het coronavirus leek roet in het eten te gooien, maar alleen een van de twee Kroatische deelnemers moest afzeggen om ‘thuis’ voorbereidingen te treffen voor eventuele coronavirus-gevallen. 

Country posters op de ramen tijdens de workshop

Op de heenreis nam ik de ‘country posters’ nog even door die deelnemende landen over hun situatie hadden gemaakt. Het is een workshop, dus deelnemers moesten flink aan de slag, zowel voor als tijdens de workshop. Op de Griekse poster stond dat dagelijks 300 asielzoekers op de eilanden in de Egeïsche zee arriveren, vooral op Lesbos. De eilanden zitten helemaal vol. Momenteel bivakkeren daar ruim 40.000 asielzoekers, terwijl er maar capaciteit is voor 6.000. De tv-beelden zijn bekend van deze mensonterende omstandigheden: mensen die in de struiken onder zeil slapen en vuurtjes maken om zich te warmen. Want ook in Griekenland kan het koud zijn.

Halverwege de vlucht vroeg de jonge vrouw naast me of ik op vakantie ging. Ze leek me Grieks. Ik vertelde haar dat ik op pad was voor mijn werk. En zij vertelde haar indrukwekkende verhaal in accentloos Nederlands. Ze was 19 jaar. Met haar ouders was ze 9 jaar geleden uit Syrië vertrokken. De familie had slechte ervaringen met het bewind van Assad. Twee ooms waren door de vorige Assad, vader van de huidige president, twintig jaar gevangen gezet. Haar ooms waren intellectuelen die een bedreiging vormden voor het regime. Religie speelde minder mee, alhoewel Assad de sjiitische leer aanhangt (net zoals Iran) en zij soennitisch was/is. Het gezin vertrok dus uit Syrië om ergens anders een toekomst op te bouwen. Eerst naar Libanon, daarna naar Egypte, weer terug naar Libanon en vervolgens naar Turkije. De ouders huurden een huis in Turkije en probeerden werk te vinden. De kinderen gingen naar school. Zij sprak dus ook Turks; ik ga ervan uit accentloos. Maar ook in Turkije lukte het niet en na twee jaar raakte het geld op. Het zal een moeilijke beslissing zijn geweest, maar een weloverwogen. Vader ging met de boot naar Italië en reisde door verschillende landen naar Nederland om daar/asiel aan te vragen. En toen dat lukte kon de familie een jaar later overkomen om herenigd te worden. Na een half jaar in een azc kreeg het gezin een woning. De taal eigen maken was haar eerste prioriteit en dat deed ze via allerlei baantjes. Ze volgt nu Havo-volwassenonderwijs, doet dit jaar eindexamen, en wil daarna haar Vwo-diploma halen. En dan naar de universiteit. Geweldig te voelen wat een veerkracht en doorzettingsvermogen deze jonge vrouw heeft. Ze komt er wel. Meer dan dat. Het was een bijzonder gesprek met een 19-jarige, die in een situatie is beland waar we allemaal in kunnen komen. 

Bij de opening van de cursus vertelde ik kort haar verhaal. Het belangrijkste doel van de cursus was dat landen leren van elkaars ervaringen. De deelnemer uit Malta vertelde dat er die maandag weer een boot was gearriveerd met vluchtelingen. Gemiddeld heeft 1 op de 100 asielzoekers tuberculose als ze uit Afrika komen. De deelnemers, eigenlijk collega’s die de landelijke tbc-programma’s aansturen, zetten zich allemaal in voor een betere gezondheid van deze mensen. Maar het is een ‘disgrace’ dat Europa deze asielzoekers en de landen die hen als eerste opvangt, zo in de steek laat. 

Geen bezoek aan Athene zonder een bezoek aan de Acropolis

En aan het geweldige Akropolis museum